Soms kom je zo iets herkenbaars tegen dat je hart een sprongetje maakt! Dat had ik toen ik op het artikel  “The Dutch-Elm disease of Creative Minds” van Mark O’Connell stuitte die schrijft over de rol van de innerlijke criticus in het leven van een schrijver.

Wat me opvalt in zijn schrijven is allereerst zijn prachtig ‘verborgen’ humoristische ondertoon (alleen de titel al, die voor Nederlandssprekenden zelfs nog een leuk woordgrapje oplevert; ‘Dutch-Elm’ is een bomenziekte die de houtvaten van bomen langzaam verstikt waardoor ze sterven) en zo heeft hij wel meer leuke woordgrapjes en beeldspraak. Ik hou daar wel van in een goed stuk.

Wat zijn zelfkritische stuk leerzaam maakt voor schrijvers is dat hij zulke herkenbare fenomenen en processen beschrijft. Hoe zo’n kritische stem je soms kan achtervolgen en hoe moeilijk je het jezelf soms kunt maken. Natuurlijk hebben niet alleen schrijvers last van deze soms behoorlijk veeleisende innerlijke stem maar zijn perspectief is wat mij betreft ook passend bij veel vrouwelijke ondernemers; een pittig maar toch ook kritisch volkje, zelfkritiek niet uitgesloten. Daar komt nog bij dat velen van ons via schrijven ons publiek bereiken en dat het schrijfproces dus een groot deel van onze business gerichte-acties beslaat.

Worstelingen

Ook jij hebt vast wel eens het gevoel dat het bijna lijkt alsof je als schrijver de innerlijke criticus nodig hebt, het is de stem die je helpt om weg te blijven bij het produceren van ‘rotzooi’ (een angst die Mark als schrijver echt koste wat kost wil vermijden; hij is er behoorlijk dramatisch over). Ik herken bij mezelf soms ook een volslagen op hol geslagen, bijna morbide angst om beschuldigd te worden van het “verspreiden” van  ‘Privé/Story-achtig’ of ‘van-Libelle-niveau’ materiaal…the horror…!

Roddelbladen

In het stuk komt ook zijn quasi-jaloezie naar voren op de zelfverzekerdheid van een bepaald type technerd die hij tijdens een groot event gadeslaat; hij bewondert hun air van zelfvertrouwen maar geeft er tegelijkertijd op af vanwege het gebrek aan basis ervoor in zijn optiek. Het benijden van mensen die succesvoller lijken in iets dan jij is ook zo’n valkuil waar de gemiddelde (startende) ondernemer vaker intuint. Totdat jij je eigen krachten leert waarderen als uniek en bijzonder, waarna anderen dat ook gaan doen. Zo dus ook in je schrijven…Deze succesvolle schrijver vat het geworstel tussentijds heel mooi samen; “self-doubt is the best friend and the worst enemy of the writer.”

Er is uiteraard ook nog een hele zonnige kant aan deze beschouwingsles, een aantal punten om als schrijver goed in je oren te knopen en die je ook als ondernemer in de brede zin des woords “op je eigen pad” kunnen houden.

Balans

Uiteindelijk draait het natuurlijk allemaal om balans; weten wanneer je de juiste keuzes moet maken. Wanneer luister je dus wel naar die stem, die je soms een richting aanwijst die voorkomt dat je helemaal van je pad afdwaalt? En wanneer moet ‘ie gewoon lekker z’n kop dicht houden?…De conclusie dat de innerlijke criticus inderdaad wel een rol speelt bij het schaaf-en schrijfproces en dat iedere creatieveling die zelfkritiek tot op een bepaalde hoogte nodig heeft (als een immuunsysteem tegen ‘giftig slecht’ materiaal) maar dat een te kritische stem in ‘overdrive’ meer als een auto-immuun ziekte is; te ver doorgeschoten dus. Hij beschrijft het als: “The cure becomes the disease”.

Zelfbedrog

Pleidooi is dan ook om al die angstige momenten van overmatige voorzichtigheid voorgoed het raam uit te doen en jezelf bij zo een aanval van zelfkritiek eigenlijk te foppen. Door te geloven dat waar je nu mee bezig bent gewoon goed is, terwijl je ermee bezig bent helpt om die overkritische geest niet eens aan het woord te laten en gewoon door te ploeteren. Het betekent niet eens dat je er echt in hoeft te geloven op het moment dat je het doet…als je het maar doet, daar gaat het vooral om. Gebruik dus een tikkeltje zelfbedrog om je innerlijke criticus te slim af te zijn.

Van zelfkritiek naar zelftrouw

Een van de mooiste commentaren op het artikel van Mark vond ik zeer inspirerend: “Als schrijven voor jou gaat om zelfexpressie….laat je innerlijke criticus je dan niet belemmeren om nou juist dat te doen; het uitdrukken van jezelf. Als je je voorhoudt dat je aan niemand een verklaring schuldig bent voor wie jij werkelijk bent, dan hoef je alleen nog maar te toetsen of je trouw bent gebleven aan je eigen boodschap en aan niemand anders.” Pfff, maar dat scheelt zeg! Als anderen het dan toch ook nog eens mooi en waardevol vinden wat jij creëert, is dat een bonus.

Ha…innerlijke criticus de mond gesnoerd. Ik had het niet beter kunnen afsluiten. Wat helpt jou het best om die innerlijke criticus de mond te snoeren?